هواپیما از انرژی تولید شده به وسیله جریان هوا در اطراف بدنه خود، برای بلند شدن و کنترل پرواز استفاده می کند. سطوح متحرک و کنترل کننده بر روی بال و دم که با نام بالچه یا فلپ (Flap) شناخته میشوند، مسیر هوا را منحرف کرده و باعث بلند شدن، شیرجه زدن، دورزدن یا غلتیدن هواپیما میشوند. خلبان این بالچهها را از درون کابین هواپیما، کنترل میکند. او برای این کار از پدالها و اهرم فرمان استفاده میکند.
اهرام فرمان: در هواپیماهای کوچک اهرام فرمان بوسیله یک سری کابل به بالابرها و شهپرها متصل است.
شهپر: برای غلتاندن هواپیما، خلبان سطوح کنترلی روی بال به نام شهپر را به کار میگیرد. هنگامی که شهپر یک بال بلند میشود، شهپر بال دیگر پایین میآید. هوایی که از روی بال حرکت میکند بوسیله یک بال به سمت پایین و بوسیله بال دیگر به سمت بالا حرکت می کند. این حرکت باعث غلتیدن هواپیما میشود.
پدالها: پدالها، رادِر را کنترل می کنند و آن را به چپ و راست می چرخانند.
رادِر: برای دور زدن یا تغییر مسیر هواپیما به چپ و راست خلبان با فشار آوردن به پدالهای زیر پایش، رادر را حرکت میدهد. برای مثال، کشیدن رادر به سمت چپ، هواپیما را به چپ میراند. به هر حال حرکت دادن رادر به تنهایی، موجب میشود تا هواپیما به پایین هم متمایل شود. برای جلوگیری از این مسئله، خلبان از شهپرهای بال به طور همزمان استفاده میکند.
ملخ: هنگامی که ملخ هواپیما میچرخد، نیروی رانش ایجاد کرده و هواپیما را در جهت مخالف نیروی
پسا
که بوسیله اصطکاک هوا بوجود میآید، به جلو میراند.
بالابر: برای بلند کردن هواپیما، خلبان اهرم فرمان را به سمت عقب میکشد تا بالابرهای واقع بر روی سکان افقی هواپیما را بلند کنند. در این حالت، بالابرها مسیر حرکت هوا را به سمت بالا منحرف میکنند. این کار دم هواپیما را به سمت پایین فشار داده و دماغه هواپیما را بلند میکند. برای آن که هواپیما به سمت پایین شیرجه بزند، خلبان اهرم فرمان را به سمت جلو فشار میدهد تا بالابر ها را پایین بیاورد.
سکان افقی و عمودی: سکان افقی به همراه سکان عمودی تعادل هواپیما را در هوا حفظ میکنند.
همانطور که در شکل مشاهده میکنید، سه محور اصلی چرخش هواپیما به ترتیب عبارتند از: 1-محور عمودی 2-محور طولی 3- محور عرضی؛
محور عمودی، محوری است که درست از نقطه وسط هواپیما از بالا به پایین کشیده میشود. چرخش حول این محور، باعث به چپ یا راست حرکت کردن دماغه هواپیما یا دور زدن میشود که اصطلاحاً به آن یاو (Yaw) میگویند. محور طولی، محوری است که در طول هواپیما و از دماغه تا انتهای آن کشیده میشود. اگر چرخشی را حول این محور در ذهنتان تصور کنید، باعث بالا رفتن یک بال و پایین افتادن دیگری میشود که همان غلتیدن هواپیماست و رول (Roll) نامیده می شود. محور عرضی، محوری است که در عرض هواپیما و از نوک یک بال تا نوک بال دیگر کشیده میشود. چرخش حول این محور باعث بالا رفتن با پایین آمدن دماغه هواپیما در نتیجه صعود یا نزول هواپیما را موجب می شود که اصطلاحاً به آن پیچ (Pitch) میگویند.
نظرات شما عزیزان: